Andrzejki

W wigilię dnia św. Andrzeja czyli w nocy z 29 na 30 listopada obchodzimy Andrzejki (znane też jako Jędrzejki lub Jędrzejówki). Św. Andrzej to patron Szkocji, Grecji i Rosji. W tradycji chrześcijańskiej Święty Andrzej był jednym z apostołów głoszącym nauki Jezusa, zginął śmiercią męczeńską na krzyżu w kształcie litery X, odtąd krzyż ten nosi nazwę krzyża świętego Andrzeja.
Wieczór Andrzejkowy to wieczór wróżb, który ma bardzo długa tradycję. Pierwsza polska wzmianka literacka o nim pojawiła się w 1557 za sprawą Marcina Bielskiego. Wróżby Andrzejkowe przeznaczone były dla niezamężnych panien i miały głównie charakter matrymonialny. Panny na wydaniu Andrzejkowy wieczór wróżb traktowały bardzo poważnie i wróżby miały charakter głównie indywidualny. Wykonywano miłosne rytuały, które miały sprowadzić dla panny odpowiedniego kandydata na męża. Takim rytuałem na Kresach Wschodnich było np. wysiewanie ziaren lnu i konopi na skrawku pola a następnie zagrabiano je męskimi spodniami, aby sprowadzić odpowiedniego kandydata na męża do domu. Panny potrafiły pościć przez cały dzień, jednocześnie modląc się do świętego Andrzeja, po to, aby we śnie ukazał jej się ukochany mężczyzna. Dziewczęta w wigilie św. Andrzeja ścinały gałązki czereśni lub wiśni. Taką gałąź trzymano w dzbanie aż do wigilii Bożego Narodzeni i jeśli zakwitły kwiat, była to wróżba, która zwiastowała jej szybkie zamążpójście.
Najbardziej popularnymi wróżbami, które przetrwały do dzisiejszych czasów jest oczywiście lanie wosku. Aby wróżba była wykonana prawidłowo, gorący wosk należy przelać przez dziurkę od klucza do zimnej wody. Najlepiej do tego celu użyć jest jakiś stary, duży klucz, w dawnych czasach używano kluczy do bram cmentarnych aby pomóc w połączeniu między światami żywych i umarłych. Gdy wosk zastygnie odczytuje się jego symboliczne znaczenie z cienia, który rzuca. Można tam zobaczyć sylwetkę przyszłego męża lub akcesoria związane z jego zawodem.
Popularne jest również do dzisiaj ustawianie butów jeden za drugim od ściany aż do progu . But panny, który pierwszy wyjdzie poza próg, ta pierwsza zostanie mężatką. Losowano również symboliczne przedmioty i tak wylosowana wstążka z czepka, lub obrączka wróżyła szybki ślub, ale wylosowany listek oznaczał niestety staropanieństwo, gdy wylosowano różaniec, oznaczało to życie zakonne.
Popularnym zwyczajem było również dawanie psu kulek z ciasta symbolizujących wybranych chłopców. Pierwsza zjedzona kulka wskazywała pannie idealnego kandydata. Na Mazowszu popularnością cieszyły się placki posmarowane tłuszczem. Każda panienka piekła swój placek, następnie sprowadzano psa, który je zjadał. Ta, której placek był zjedzony jako pierwszy najszybciej miała wyjść za mąż. Popularną do dziś jest wróżba z obierki jabłka. Jabłko należy obierać tak, aby powstała jak najdłuższa jedna obierka, którą następnie rzucamy za siebie, a kształt obierki oznacza pierwszą literę imienia przyszłego partnera.
W dzisiejszych czasach popularną jest również wróżba ze szpilek. Szpilki z kubeczka wysypujemy na obrus, aż uda nam się z nich odczytać jakąś literę. Każda litera ma określone znaczenie. Litera A - podróż/przeprowadzka E - sukcesy w nauce H - szczęśliwa miłość K - sukcesy towarzyskie lub zawodowe L - uwaga na złodziei (odwrócona litera ostrzega przed wypadkiem lub problemami zdrowotnymi) M - ciekawa propozycja zawodowa N - szczęście w życiu (w każdej dziedzinie) T - masz sprawdzonych przyjaciół, którzy zawsze ci pomogą W - uwaga na oszustów V - strzeż się przed osobami, które będą chciały ciebie wykorzystać X - szczęście sprzyja Ci we wszystkim.